Forum Eerste Wereldoorlog

[Yvonne]

Stelen om te overleven

In tijden van oorlog verzaken we aan onze normen en waarden. Dat lijken diefstalcijfers uit de Eerste Wereldoorlog duidelijk aan te tonen. Van algemeen moreel verval was echter geen sprake.
Rien de plus immoralisant que la guerre’, schreef de Franse criminoloog en filosoof Gabriel Tarde al in 1886. Het is een gedachte die in elke oorlog wel in de hoofden omgaat. Ook tijdens de Eerste Wereldoorlog hield ze het bezette België sterk bezig. Velen uit de hogere klassen vreesden dat het gewone volk alle normen en waarden zou laten varen. De oorlog zou een broeihaard vormen voor criminaliteit.

Was die angst gegrond? Op het eerste gezicht wel. Diefstal blijkt veel vaker voor te komen in oorlogstijden dan in periodes van vrede. Gerechtelijke statistieken tonen dat het aantal vervolgde diefstallen in het arrondissement Mechelen tijdens de Eerste Wereldoorlog dubbel zo hoog lag als in de periode ervoor. Ook dagboeken staan bol van vermeldingen van diefstal. Ze getuigen over hoe Duitse soldaten zonder schroom huizen binnenvielen en leegroofden. Maar even goed gaan ze over talloze stedelingen die naar het platteland gingen om er aardappelen uit de grond te trekken of brandhout te kappen.

Mijn grootvader zei: ‘Een boer is maar een beest, maar hij fret toch eerst’

Diefstal van geld en juwelen – in vredestijd de vaakst gestolen voorwerpen – kwam nog zelden voor. De voornaamste doelwitten waren levensmiddelen. Dat hoeft niet te verbazen. Tijdens de oorlog veranderde de sociaal-economische situatie. Velen hadden geen werk meer, en met de rantsoenen van hulporganisaties konden ze vaak niet alle monden in het gezin voeden. De dieven waren dan ook niet meer overwegend kinderloos en ongehuwd. Tijdens de oorlog vond je steeds meer daders met een gezin, en ook vrouwen waagden zich vaker aan diefstal.

Het grootste deel van de daders behoorde nu tot de vaak werkloze arbeidersklasse. Dat bevolkingssegment zag diefstal van voedsel en hout als een oud gebruiksrecht waarop ze zich kon beroepen in tijden van crisis. Diefstal werd dan vooral een overlevingsstrategie. Dat gebruikten daders vaak als argument als ze voor de rechter moesten verschijnen. Hoe dan ook had de welgestelde burger weinig te vrezen.

Lees verder op:
https://www.eoswetenschap.eu/geschiedenis/stelen-om-te-overleven
_________________
Met hart en ziel
De enige echte

https://twitter.com/ForumWO1